donderdag, september 15, 2005

 

Collectief pensioen onder zware druk

In Nederland en waarschijnlijk ook in België zijn we verwend met een goede collectieve pensioenregelingen voor werknemers.
Werkgevers dragen premie af, werknemers dragen premie af en het geld wordt naar het schijnt keurig beheerd door een onafhankelijk pensioenbedrijf dat netjes berekend hoeveel geld er in kas nodig is om aan de toekomstige verplichtingen te kunnen voldoen.
Dit lijkt behoorlijk veilig, maar er loeren gevaren.
Gevaren die we al kennen, zoals de slechte beursjaren ons al leerden, toen pensioenfondsen enorme bedragen verloren in de beursdaling. Echter ook nieuwe gevaren die in Amerika al heel duidelijk geworden zijn, mede door de Chapter 11 aanvragen van Delta en Northwest Airlines van 15 september nabeurs.
Bij die Chapter 11 aanvragen werd akelig duidelijk dat oude bedrijven, met oudere werknemers, geen kans maken tegen de nieuwe bedrijven, de prijsvechters, die hooguit dertigers in dienst hebben. Als gevolg van die lage gemiddelde leeftijd kennen die jonge bedrijven vrijwel geen pensioenopbouw druk.
Ze kunnen dus veel goedkoper leveren, want ze maken beduidend minder kosten.
Nu lijkt het erop alsof het onze pensioenen in Nederland en België niet kan raken, maar ook hier is er groot gevaar.
Immers, ook hier zullen we in bepaalde sectoren steeds meer gaan zien dat jonge bedrijven met jonge medewerkers de oude bedrijven uit de markt drukken. In de IT sector zien we dat bij IBM, dat recent zelfs haar voormalige core business aan een Chinees bedrijf verkocht heeft omdat het niet meer rendabel was.
Als oude bedrijven met oude medewerkers verdwijnen, dan zullen de pensioenfondsen dus steeds meer premie gaan vragen om hun fondsen gevuld te houden. Steeds meer premie van vooral de resterende oudere bedrijven want die hebben meer en ouder personeel in dienst.
Die zullen dus ook sneller omvallen waarna de pensioenfondsen nog meer druk zullen leggen bij de dan nog overgebleven oudere bedrijven...
Zo blijft er geen bedrijf over dat substantieel wenst bij te dragen aan de pensioenopbouw en zullen we nog meer werk naar het goedkope buitenland zien verdwijnen, alwaar pensioenen iets zijn waar ze nog echt niet van gehoord hebben. In feite is daarmee het pensioen en het gevulde pensioenfonds iets dat in de huidige wereld bijna niet meer kan. Landen als China en India doen daar immers niet aan en internationaal in te vullen banen zullen ook daardoor steeds meer vertrekken richting die landen.
De trend van de prijsvechters zoals we die in de luchtvaartsector zien is de dood in de pot voor de pensioenen die we gezamenlijk opbouwen. Als die trend zich doorzet naar andere sectoren en daar net zo succesvol wordt, dan is het pensioenleed in zo'n sector niet te overzien.
Op dit moment moeten vooral luchtvaartmensen zich afvragen hoe zeker hun pensioen is als hun bedrijf failliet gaat. Immers stopt dan de bijdrage van de onderneming aan het pensioenfonds en hoe lang kan dan het pensioenfonds dan nog zelfstandig blijven voortbestaan?
Als je zelf veertig bent, is er dan nog wel geld over een jaar of dertig? We willen immers allemaal honderd worden, maar het is bijzonder vervelend als je als kwieke zeventiger moet constateren dat het geld ineens op is.
Bij Enron was de fraude van de managementtop zo groot dat ook het pensioenfonds onderuit is gegaan toen de onderneming failliet ging.
Dit hield dus in dat alle opgebouwde pensioenen in rook opgingen. Het is dus van groot belang dat het pensioenfonds voldoende afstand van de onderneming houdt en zich onafhankelijk kan opstellen.
Als de top van de onderneming ook aan de pensioengelden kan komen, dan zullen ze die gebruiken om een economische dip te boven te komen. Lukt dat dan alsnog niet, dan is het over voor de onderneming en het pensioen van alle medewerkers en oud medewerkers.
Zelfs met voldoende afstand tussen de onderneming en het pensioenfonds wordt het een probleem als de onderneming failliet gaat, maar een failliet van de onderneming hoeft geenszins het failliet van het bedrijfspensioenfonds te betekenen.
Des te internationaler de handel, des te groter de concurrentie en des te meer kans dat we dit soort pensioenproblemen ook in België en Nederland zullen gaan aantreffen. Bedrijven die amper een bijdrage aan het pensioenfonds doen werken met zulke lage marges dat ze de anderen uit de markt drukken, maar ze zijn zelf ook zo verdwenen als hun werknemers gemiddeld te oud gaan worden. Een bijdrage aan het pensioen deden die jonge bedrijven nog amper.
Deze werkwijze van prijsvechters met jonge medewerkers en de trend om veel werk naar China en India over te hevelen voorspelt weinig goed voor het collectieve pensioen zoals ook wij dat hier kennen. Het lijkt daarom niet onverstandig vooral zelf iets te doen aan een eigen pensioenopbouw.
U doet dat het beste zeer vroeg en vooral als u nog een goed inkomen heeft. Berouw komt na de zonde geldt ook voor dit soort zaken. Als ineens het goede loon wegvalt, dan maken we ons ineens ook nog eens druk over het pensioen. De klap van het wegvallen van het loon komt dan dubbel zo hard aan. Dat juist op een moment dat u mogelijk juist ontspannen naar een nieuwe betrekking zult moeten zoeken.
'Hoor wie het zegt' geldt overigens in dit geval. Ik heb immers zelf mijn eigen pensioenopbouw volledig verbruikt toen het in 2001 financieel gezien bijzonder slechts met me ging. Pas nu begin ik weer met het opbouwen van mijn persoonlijke pensioen. Ik ben me er echter sterk van bewust dat ik er dringend iets aan moet doen. Bij mij is overduidelijk waarom, maar ook bij u kan het zijn dat u denkt dat u veilig zit, terwijl die veiligheid mogelijk dus slechts schone schijn is.

Tom Lassing
www.beursbrief.com



<< Home

This page is powered by Blogger. Isn't yours?